Biertje? Ja, doe er dan toch maar eentje!

Het was toch biervrij en glutenvrij? Bierbij beviel prima, glutenvrij is pittiger. Eerst het makkelijke gedeelte: geen bier. Makkelijk vol te houden, en prima bevallen. Ik heb wel af en toe een whisky gepakt, maar geen bier. Ook erg handig als je een keer in een andere stad op stap wil: gewoon de hele avond aan het water. Voordeel is dat je de volgende dag fris uit bed stapt, zelfs als ik redelijk wat whisky op heb voel ik me de dag erop beter dan als ik een sloot bier op heb. Geen opgeblazen gevoel of andere ongemakken. Het nadeel is wel dat als je midden in de nacht na een stapavond thuis komt dat je behoorlijk wakker bent en dus niet zomaar in bed ploft en 3 seconden later al slaapt. Een ander nadeeltje was toch wel dat ik af en toe graag in een echt speciaalbier cafe kom, biertje, babbelen, en als je geen bier drinkt heb je daar eigenlijk weinig te zoeken, al hebben ze ook whisky.

Glutenvrij is veel pittiger. Dag 1 ging eigenlijk al een keer mis, ik nam 'blind' een kruidenmix mee voor in het gehakt en dacht pas toen ik het bij het gehakt mikte: ahhhh, paneermeel, gluten... Dus de volgende dag zelf een berg verschillende kruiden ingeslagen. Mijn eigen kruidenmix was prima! Gewoon bekeken wat er in de mix zat, en dan zelf met eigen kruiden een mix gemaakt. Prima. Maar glutenvrij heb ik toch niet doorgezet. Het zit echt overal in, soms maar in kleine hoeveelheden. Een keer een frikadel ofzo is toch wel lekker, zelfs daar zitten gluten in. 

Dus wat nu?

Helemaal gluten en biervrij gaat mij nu te ver. Ik ben niet super overgevoelig voor gluten, dus voorzie ook geen hele grote problemen als ik soms een biertje pak, of af en toe een broodje eet. Sommige mensen kunnen echt niet tegen gluten, anderen hebben er minder of geen problemen mee. Ik ga brood, pasta en rijst geen standaard componenten van mijn maaltijden maken, maar ga er ook niet echt een probleem van maken. 

Standaard dus niet elke dag brood ofzo, maar als ik volgende week tapas gaat eten gaat er toch ook wel een stuk brood bij sneuvelen. En ik zal toch eens glutenvrij brood kopen om af en toe eens te kunnen pakken.

Gluten zitten zo veel producten verstopt. So be it! Misschien op den duur minder voorverpakt standaard spul, maar nu kan ik niet wakker liggen van wat gluten in een zakje kruidenmix ofzo. 

Als ik op stap ga, niet telkens aan het bier. Een speciaal-biertje is prima, en af en toe een gekke stapavond met bier, maar niet bij elke gelegenheid waar een biertje wel zou passen meteen ook weer een flesje, of een sloot, bier erbij. 

Biervrij, glutenvrij!

Weer eens aan een biervrije periode begonnen. Van de suikers en koolhydraten afblijven is geen probleem, maar daarnaast ook granen- en glutenvrij is moeilijker. Tijdens het poolen, of gewoon met het stappen: een biertje hoort erbij, en daar blijft het meestal niet bij. Soms een lekkere Trappist of speciaalbier, en bij iemand thuis: ach, doe er maar eentje, lekker. Dus meer dan wekelijks drink ik wel bier.

Er zit een dubbel idee achter het kappen met granen, waaronder ook bier: gewicht en gezondheid. Dat 2^e is eigenlijk het belangrijkst. M’n gewicht wil ik zo rond de 70 kg houden, en daar zit ik de laatste tijd ongeveer een kilo of wat overheen. No big deal dus. Maar omdat granen voor de meeste mensen ook nog eens ongezond zijn (o.a. door de gluten. Zie ook eerdere blogposts over granen) wil ik eens een tijd echt helemaal zonder granen voor zover mogelijk. Pasta en is makkelijk uit de weg te gaan. Bier met wat wilskracht ook (Komend weekend wel weer een verjaardag, dan maar water...). Brood is vaak wel enorm lekker en het is op zich redelijk makkelijk zonder brood vol te houden. Maar een hamburger, tja, broodje eromheen. Veel producten uit de supermarkt: bevatten gluten. Komende tijd dus waarschijnlijk nog erg veel zelf maken van “echte” producten. Echt vlees, vis, eieren, groente, iets uit een pakje zal al snel moeilijk gaan worden.

Als ik een tijd veel brood eet, of een weekend te veel bier, merk ik dat ik eerder wat loom ga worden. Dat ik soms een wat opgeblazen gevoel krijg, en vaak een zichtbaar opgeblazen gezicht. Dus ik ben benieuwd hoe ik me voel als ik een paar weken echt helemaal zonder granen ga.

Afgelopen dagen behoorlijk wat vis en garnalen op, vanavond een keer vlees gepakt, en dan morgen waarschijnlijk weer wat uit de zee!

Aften, blaren in de mond. Omega-3 of gluten?

Van het weekend van mijn moeder weer gehoord: ongelofelijk last van aften... Had een tijd omega-3 gebruikt, maar was daar mee gestopt wegens het opboeren met vislucht. Als je daar last van hebt moet je een ander merk visolie gebruiken, want het hoort eigenlijk niet naar vis te gaan ruiken, net zoals verse vis ook eigelijk niet ruikt.

Maarja, nu dus ongelofelijk veel last van aften, en waarschijnlijk vandaag naar de huisarts, die waarschijnlijk ook niet precies weet waar het van komt.

Bij mij hielp omega-3 prima:
http://datisgezond.blogspot.com/2009/08/aften-voorkomen-of-genezen-door-omega-3.html

Gisteren zag ik op TV nog kort een stukje van een programma waar een meisje ook doorlopend last had van aften. De arts controleerde eerst op het herpes virus, maar dat was niet de oorzaak. Haar bloed werd ook nagekeken op markers van autoimmuunziektes zoals rheuma. Uiteindelijk was de conclusie dat de oorzaak onbekend was, maar het middel om van de aften af te komen was: een ontstekings remmer.

Dat kan inderdaad goed, omega-3 is ook een ontstekingsremmer, en dat helpt mij ook prima.

Maar dan ben ik eigenlijk nog benieuwd wat nu de echte oorzaak is. Wat ik dacht: omega-3 en omega-6 niet in balans (te veel omega-6), of zit er nog een andere oorzaak voor?

Heb al eerder van mensen gehoord dat ze zelf het aftenprobleem terug konden herleiden naar gluten (van graanproducten). Misschien zijn gluten wel de echte oorzaak (zorgt voor een autoimmuun reactie), en kun je het gevolg (ontsteking) wel met omega-3 tegenhouden.

Aangezien mijn moeder ook last heeft van een prikkelbare darm en een schildklierprobleem heeft, passen aften misschien ook goed in dit rijtje. Alle drie zouden misschien gelinkt kunnen worden aan overgevoeligheid voor gluten.

Maarja, om mensen hun brood e.d. op te laten geven moet er blijkbaar heel wat gebeuren. Al hebben ze afgelopen weekend glutenvrij brood gekocht, dus wie weet!

Vegetarier?

Op de een of ander manier kom ik de laatste tijd vaker mensen tegen die vegetarisch eten. Meestal begin ik dan te vertellen dat ik zelf ook eigenlijk nooit zo'n vleeseter ben geweest, maar dat ik afgelopen jaar meer vlees ben gaan eten, vooral om gezondheidsredenen. Meer vlees, meer groente, meer omega-3, minder suiker, minder omega-6, minder granen. 

Ik ben zelf bijvoorbeeld eigenlijk een echte broodeter. Ik kon het de hele dag wel eten, geen probleem! Vis was vaak ook lekker, maar vlees? Nee, niet echt, wat spare-ribs of iets uit de frituur, en dan had je het wel gehad. Een lekkere biefstuk moet ik eigenlijk nog steeds tegenkomen, al gaan een paar goeie spare-ribs er goed in, net als een goeie rauwe tartaar, of iets van wild ofzo, zelfgemaakte hamburgers (zonder broodje, maar met een flink blad sla eromheen om het handig vast te houden ipv het broodje (granen: slecht!)). 

Ik snap het wel, ik heb zelf ook wel eens gedacht: waarom zou ik eigenlijk niet gewoon helemaal stoppen met vlees? Maar af en toe was vlees toch wel lekker, al is het dan maar een simpele hamburger ofzo. Maar het is wel zielig voor die beesten... Of niet? 

Ondertussen ben ik aan het proberen om meer paleo te gaan: eet (vooral groene) planten en allerlei dieren, geen zooi zoals suiker, granen of soja. En het mooie van het idee achter paleo is dat je eigenlijk zo dicht mogelijk bij onze eetgewoonten van 2 miljoen ~ 50.000 jaar geleden moet proberen te blijven als je gezond wil eten, omdat we daarop geevolueerd zijn. Dat betekend dus: geen geen vlees dat in een 'vlees-fabriek' gemaakt is door dieren die heel hun leven binnen staan en graan en mais gevoerd krijgen, maar vlees van dieren die buiten kunnen lopen, gras eten, en in de zon staan! En dan vind ik het niet zielig voor die dieren. Ok, ze moeten dood voordat ze in de pan belanden, maar als ze voor dat moment fatsoenlijk leven, medische verzorgen krijgen, buiten kunnen lopen, fatsoenlijk eten krijgen, en 'diervriendelijk gedood' worden (in mijn ogen dus niet op de halal-manier...) dan heb ik erg weinig ethische bezwaren.

En het milieu dan? Dat is voor mij ff een moeilijke. Daar heb ik nog niet genoeg over uitgezocht. Ff een hele snelle, kort door de bocht actie: als je dieren op een fatsoenlijke manier houdt, biologisch, lokaal, grasgevoerd, dan is vlees niet slechter dan groente. Ja, er is een grote oppervlakte en hoeveelheid groente nodig om vleeskoeien 'gereed' te maken voor de slacht, maar ook een mens heeft een grotere hoeveelheid groente dan vlees nodig om gezond in leven te blijven. Dus door de koe ertussenuit te halen los je ook niet veel op, want dan eet je zelf grote hoeveelheden plantaardig materiaal. En als je dan ook nog eens 'vleesvervangers' eet op basis van soja? Boskap om soja te kunnen verbouwen, grote vlakken soja waar verder geen andere vegetatie groeit, waar dieren hun leefomgeving kwijtraken? Nee, op die manier is het ook niet milieuvriendelijk...

Wel leuk om te weten: in de 'paleo gemeenschap' kom ik redelijk wat ex-vegaratiers tegen. Een mooi voorbeeld is weer Melissa McEwen ( http://www.huntgatherlove.com/content/melissa-mcewen ), ex-vegetarier, argrarische economie, voedsel wetenschap, en antropologie gestudeerd, en nu een van de grote paleo 'trekkers' nadat ze om gezondheids redenen gestopt is met haar vegetarisch dieet en paleo gegaan is, met dus redelijk wat vlees bij de maaltijden. Zij geeft aan dat vlees niet slechter is voor het milieu dan agricultuur, maar daar kan ik zelf nog weinig over zeggen op dit moment.

Iemand anders die een paleo aanpak volgt maar ook wel eens probeert om te kijken of er een vegetarische variant mogelijk is is 'Grok de 10009de' ( http://castlegrok.com/about/ )

Dus, ik eet zelf eigenlijk helemaal geen grote hoeveelheden vlees ofzo, maar richt me voorlopig wel op 'klassieke paleo': vlees, vis, groente. Dat wat elk volk op aarde eigenlijk van nature eet. Nu nog wel meer richting echt/biologisch vlees en vis gaan werken, maar met wat interesse op eventuele andere varianten om te kijken of het ook met minder of zelf geen vlees of vis zou kunnen. 

Uitgegroeid, in de lengte dan...

want in de breedte gaat het gewoon door! De vijfde landelijke groeistudie die door TNO samen met VUmc en LUMC is uitgevoerd wijst dit uit. Al in 1997 werd duidelijk dat je Nederlandse jeugd te zwaar aan het worden is, en deze trend houdt aan.

Ten opzichte van de lengte in het jaar 1850 zijn volwassen mannen nu gemiddeld 16cm langer, en volwassen vrouwen zijn 14cm langer. Maar de laatste cijfers wijzen uit dat onze groei gestopt is, alleen het gewicht neemt nog toe. Bij autochtone kinderen is er sprake van overgewicht in 13% (jongens) en 15% (meisjes) van de gevallen. Bij Nederlands-Turkse kinderen is dit zelfs in 32% van de gevallen, en bij Nederlands-Marokkaanse kinderen zo'n 27%.

Het uitblijven van lengtegroei kan een teken zijn van een verslechtering van leefomstandigheden, denken de wetenschappers, en ook het overgewicht is een waarschuwingssignaal, al kun je nog wel een discussie hebben over de zin en onzin van de BMI getallen en wel- of geen overgewicht hebben.

Nu heb ik het nog in mijn archief terug proberen te vinden, maar helaas: ik zal een keer opnieuw op zoek moeten, maar ik heb een onderzoek gezien van een paleontoloog die wist te melden dat mensen voor de eerste landbouwrevolutie groter waren dan nu, en dat hun maximum leeftijd zelfs iets hoger lag dan vandaag de dag (de gemiddelde leeftijd was natuurlijk een stuk lager door problemen met infecties, ongelukken e.d.). Maar eigenlijk verbaast het me niets. Net zoals Jamie Oliver al presenteerde op TED: Deze generatie leeft minder lang dan de voorgaande ( http://datisgezond.blogspot.com/2010/02/jamie-oliver-we-leven-minder-lang-dan.html ), zelf al hebben we nu artsen, antibiotica, MR scanners en alles wat daar nog bij hoort. 

Korter leven en korter groeien,want we hebben ook al lang graanproducten als voedsel (inclusief het fytinezuur en gluten die schadelijk zijn voor het lichaam), en hebben dit nu ook fabrieksmatig (waardoor bijvoorbeeld brood minder tijd heeft om te reizen, dus blijven meer gluten over), gebruiken we de verkeerde ontstekingsbevorderende plantaardige olie (zonnebloem, pinda) omdat we voor niets bang zijn gemaakt voor echte volle vetten (dierlijk vet, en kokos), en gieten-, strooien- en stoppen we voortaan overal suiker in. En daarbij zitten we vaker binnen te stressen dan dat we ontspannen buiten in de zon komen om een flinke boost vitamine-D op te doen. 

Wat moet je er aan doen? Dat is te lezen op al die andere artikelen op deze site, en zoveel andere, engelstalige, sites die zich bezig houden met real food, paleo, primal, of soortgelijke aanpakken. 

Vorige week trouwens nog een mooie omschrijving van paleo eetgewoontes gezien: gewoon een gezonde vegatarische maaltijd, maar dan met een goed stuk vlees erbij! Je kunt het als grap zien, maar het klopt eigenlijk wel. Ik denk dat een goed etende vegetarier (veel groene groente, geen (soja)bonen of granen, als het kan regelmatig iets met kokos of avocado om genoeg vet binnen te krijgen) misschien wel een stuk gezonder eet dan een gemiddelde Nederlander. Vul dat aan met een goed stuk vlees of vis, en je bent hardstikke goed bezig. Ohja, als het kan wel biologisch vlees, dieren die lekker buiten staan, gras eten zodat ze zelf ook gezond zijn, en niet helemaal volgespoten worden met antibiotica of groeihormonen.

PDF met resultatie van de studie: http://www.tno.nl/downloads/20100608%20Resultaten%20Vijfde%20Landelijke%20Groeistudie.pdf

Oermensen werden niet oud, of wel?

Heel leuk zo'n oermens dieet volgen, maar is dat nou wel zo gezond? Want die oermensen werden vroeger toch ook niet zo oud, of wel?

Nou gemiddeld werden ze misschien niet zo oud dan een mens nu, maar een grote groep kon toch wel zeker een hoge leeftijd bereiken. Dingen die de gemiddelde leeftijd hard omlaag halen zijn natuurlijk dingen als bijvoorbeeld kindersterfte. De Aché leven nog grotendeels zoals de mensen tijden het paleo tijdperk, en bij de Aché sterft 30-40% voor de leeftijd van 15 jaar, waarvan het grootste gedeelte de leeftijd van 5 jaar niet bereikt. En ook een bevalling blijft natuurlijk ook een risicovolle bezigheid voor vrouwen zonder alle mogelijke moderne medische ingrepen die we nu kennen. dus als zo 40% al voor het 10e levenjaar sterft, en de rest wel de leeftijd van zo'n 60 jaar haalt kom je nog maar op een gemiddelde leeftijd tegen de 40 jaar.

De grootste gevaren om te sterven in die tijd, of in culturen zoals die van de Aché nu, zijn bevallingen, infecties, ongelukken door verdrinking of vallen van grote hoogte, aanvallen van dieren zoals insecten en slangen.

Bij de Aché is het zo dat als je eenmaal de puberteit bereikt dat de kans om te sterven tussen je 20ste en je 45ste relatief laag is. Pas in de 60 of 70 jaren stijgt de kans om te sterven. In stammen zoals de !Kung, Yanamamo, Aché, en Hiwi is het goed mogelijk om 80 jaar oud te worden, en dat zonder allerlei moderne medische voorzieningen.

Heb ook recent gelezen dat in dat soort 'primitieve' stammen de mensen in het algemeen gezond zijn, en dan vaak 'plotseling' overlijden. Op jonge leeftijd dus meestal door ongelukken ofzo, en op latere leeftijd zijn mensen vaak gezond tot ze opeens 'op' zijn waarna ze zelf ook weten en aangeven dat hun tijd is gekomen. Dus geen jarenlang gedoe met allerlei problemen en medicijnen, maar gewoon gezond lang leven, en dan in het algemeen op hogere leeftijd zonder lang ziekbed stopt het uiteindelijk.

Dus vroeger was de gemiddelde leeftijd misschien niet zo hoog, maar je kon wel oud worden als je de gevaren van bevallingen, infecties, en ongelukken wist te voorkomen. Hart-, cholesterol-, suiker- en kanker problemen waren er toen eigenlijk niet.

Gezond leven tot aan je laatste jaar, niet een hoge gemiddelde leeftijd, dat is gezond!

Zie ook bijvoorbeeld (in het Engels):
http://donmatesz.blogspot.com/2010/02/paleo-life-expectancy.html

3 Maaltijden per dag en 2 snacks tussendoor, of kan het ook anders? Intermittent fasting?

Ik hoor toch redelijk vaak dat je als je af wil vallen toch heel regelmatig moet eten. Het liefst 3 maaltijden per dag, en dan vaak ook nog met 2 of 3 kleine tussendoortjes.

Maar is dat wel zo? Allereerst weer die insuline. Als je iets eet met koolhydraten/suikers dan gaat je insuline omhoog, en heb je dus weer kans om even later meer honger te krijgen omdat je lichaam door de insuline energie gaat opslaan in plaats van het beschikbaar te maken voor gebruik.

Een ander voordeel dat gebleken is bij onderzoeken bij verschillende diersoorten (wormen, maar ook zoogdieren zoals ratten) dat als je minder calorieen inneemt dat bijvoorbeeld de levensverwachting toeneemt. Het lastige daarvan is dat je dus doorlopend weinig calorieen inneemt en dat er dus waarschijnlijk altijd een gevoel van honger zal zijn. Gelukkig zijn er ook onderzoeken gedaan naar "Intermittent fasting", ofwel met-tussenpozen vasten. Hierbij eet je bijvoorbeeld om de dag, of slechts elke dag in een periode van 4 uur (bijvoorbeeld alleen 's avonds 1 of 2 keer), of eet je elke dag 3 maal maar sla je elke week 1 of 2 dagen over.

De effecten zijn dat bijvoorbeeld je serum glucose en insuline lager zijn, en dat je zenuwstelsel minder snel beschadigd of verouderd door glutamaat. Hersen en hartfuncties verbeteren, bloeddruk zakt, en insuline gevoeligheid kunnen verbeteren. Bij hele simpele dieren (wormen) blijken deze 40% langer te leven bij een om-de-dag voeding, en 56% langer bij een eet-2-van-de-3 dagen aanpak. Ratten blijken betere overlevingskansen te hebben na hartproblen als ze volgens een Intermittent Fasting patroon eten vergeleken met hun soortgenoten die dat niet doen. Eerste onderzoeken met mensen laten soortgelijke resultaten zien.

Het heeft nog een ander voordeel, wat extra rust en ontspanning. 's Morgens geen tijd om de lunch te maken, niets in huis, of zelfs helemaal geen tijd voor de lunch? Prima! Laat thuis? Dan eet je een keer gewoon een paar uur later. Ik moet wel zeggen dat dit wel lastig kan zijn i.v.m. een dagelijkse lunch met collegas (wij gaan meestal buiten lopen, als ik in het algemeen geen lunch meeneem is dat geen probleem), of met een gezin (alles zou dan op uur en tijd moeten...) Ik eet zelf maar zo'n 1 tot 3 keer in de week iets in de ochtend of middag. Overdag drink ik alleen, meestal gewoon water met een bubbel en iets van een citroensmaak. Aanrader: Bar le Duc bruisend mineraalwater met citroen. Geen suiker, en ook geen nep-suikers o.i.d. Meestal is het overdag niet eten totaal geen probleem, zelf 's avonds eerst nog sporten voordat ik aan een late avondmaaltijd begin gaat ook prima.

Je lichaam zal vrij snel wennen aan vetverbranding en waarschijnlijk overgaan op ketose, en het nodige suiker zelf aanmaken m.b.v. de aanwezige vetten en eiwitten. Het kan zijn dat je lichaam niet meteen zelf uit vetten en eiwitten makkelijk suikers kan maken. Dit kan wat tijd kosten omdat je altijd gewend geweest bent om als je je flauw voelt om dan weer iets met suiker te eten in plaats van dat je lichaam het zelf oplost. Begin hier niet zomaar mee, minder eerst je suiker en granen zodat je al niet meer zo afhankelijk wordt van suiker, en probeer dan intermittent fasting als je hier interesse in hebt.

Mij bevalt het prima, maar er zit bij mij geen 'planning' achter. Als het zo uitkomt eet ik overdag wel, als het niet uitkomt, dan eet ik niet. Geeft me ook een zekere mate van vrijheid en rust.