maandag 17 augustus 2009

Aften voorkomen of genezen door omega-3 inname?

Update: ik gebuik nu de Shangrila methode niet meer. Deze werkte wel om af te vallen doordat je je insuline laag kunt houden, maar ik ga nu meer voor een paleo/primal aanpak waarbij naast gewicht gezondheid een hele belangrijke peiler is)

=======
Nog iets over omega-3 olie:

Juni 2008 ben ik zelf met een soort dieet (Shangrila dieet van Seth Roberts, Phd experimentele psychologie) begonnen waarbij je veel omega-3 olie inneemt. Het dieet ging prima, maar maanden later merkte ik opeens dat het naast gewichtsverlies nog een ander effect had. Vanaf m'n kindertijd weet ik niet anders dan dat ik vaak last heb van aften. Dat zijn meestal kleine, soms grote, blaren in de mond.

Het is onbekend waar deze aften door ontstaan, en via de huisarts en andere kanalen kom je meestal niet verder dan: onbekend, vitamine tekort, hormonen, overgevoeligheid voor citrus vruchten, snel gewichtsverlies (!), slechte mondhygiene, overgevoeligheid voor tandpasta. Hooguit kreeg ik wel eens een zalf om het wondje mee af te dekken en zo minder last van pijn te hebben.

Opeens merkte ik dat ik al maanden geen, of slechts in lichte mate, last had gehad van aften. Volgens mij had ik altijd eerder last van aften als ik bijvoorbeeld iets van een zoute-notenmix of chips met een dipsaus op had. Nu kon ik deze dingen wel eten zonder probleem. Iets te maken met het dieet? De omega-3 olie? Zoals al eerder te lezen was zorgt omega-6 voor meer ontstekingsreacties, en zorgt omega-3 voor een vermindering van ontstekings reacties. Aften zijn een lokale kleine ontsteking. Dus zou de verhoging van mijn omega-3 inname hier mee te maken hebben? Ik nam vaak 15 ml laanzaadolie in (grotendeels ALA omega-3), en daarnaast vaak nog een visolie capsule met 635mg EPA en 195mg DHA (omega-3 vetten)

Ik heb in mei 2009 contact opgenomen met Seth Roberts, die ook geinteresseerd is in de relatie tussen omega-3 en gezondheid naast dat hij een voorstander is van zelf-experimentatie. Hij heeft mijn ervaring op zijn blog gepubliceerd en gevraagd of iemand met aften eens wilde proberen of het innemen van extra omega-3 hetzelfde effect zou hebben als bij mij.

Al vrij snel kwamen er verschillende reacties binnen van mensen die dezelfde ervaring hadden. Wat vertaalde stukken:

"Ik had er ook 1 of 2 keer per jaar last van, en het duurde weken. Afgelopen jaar nergens last van gehad. Mijn dieet was veranderd, betere balans tussen omega-3 en omega-6. Ik gebruik geen lijnzaadolie, maar levertraan. Ook geen bloedend tandvlees na het flossen meer"

"Grappig, onze kleine van 6 jaar oud had het ook een aantal jaar met komen en gaan. We geven'm visolie sinds de herfst en heeft minder last van aften. Toeval?"

"Jaren last van gehad, nu af en toe nog wel een kleine afte. Ik denk dat het van het 'sodium laurel sulfate' uit de tandpasta komt. Ook krijg ik meer omega-3 binnen, maar pas op met tandpasta met SLS."

"Per ongeluk achter gekomen dat het eten van walnoten helpt. Bij de eerste hint van een afte kauw ik rustig op walnoten." (Walnoten bevatten ook vrij veel omega-3 ten opzichte van veel andere voedingswaren)


De 2 sterkste punten die uit deze reactie naar voren kwamen:
1) Sodium laurel sulfate / SLS in tandpasta veroorzaakt bij bepaalde personen aften.
2) Meer inname van omega-3 voorkomt aften bij bepaalde personen.

Nu is dit natuurlijk geen echt onderzoek. Maar er zijn dus meer mensen met dezelfde ervaringen, en het verhaal past ook bij de bekende theorie dat omega-3 ontstekingsremmend werkt.

Seth plaatste een nieuw item om zijn blog "Yes, Canker Sores Prevented (and Cured) by Omega-3", "Ja, aften voorkomen (en genezen) door omega-3". Als omega-3 inderdaad aften kan genezen, of zelf voorkomen, dan staan er wat opmerkelijke zaken in het volgende lijstje:
1) Mogelijk gemaakt door samenwerking op het Internet: Seth plaatste zijn dieet reseach op Internet. Op zijn forum gingen mensen aan de slag met lijnzaadolie. Hij raakte hierdoor geinteresseerd in omega-3. Ik heb dit weer opgepikt en mijn ervaring via Seth gedeeld met vele anderen waar weer reacties op kwamen. Gedeelde kennis.

2) Waarde van zelf-experimentatie: Seth's zelfexperimenten met lijnzaadolie hadden niets te maken met aften. Hij zag wel dat lijnzaadolie, en waarschijnlijk de omega-3 uit lijnzaadolie, voor een aantal gezondheidsverbeteringen zorgde. Hij zette vrij veel informatie op zijn blog, en door bijna een puur toeval merkte ik dat het nog andere positieve effecten had op de gezondheid, nl het voorkomen van aften.

3) Onconventioneel bewijs: Geen wetenschappelijk bewijs, maar een groep personen die dezelfde ervaring hebben. Oude situatie, actie, gevolg, nieuwe situatie. Misschien niet compleet duidelijk hoe het werkt, maar wel wat de gevolgen van een bepaalde actie zijn bij een bepaalde groep mensen.

4) Geen voorgeschiedenis van medische kennis: niemand in deze groep testpersonen/zelfonderzoekers heeft een medisch achtergrond. Misschien heb je die ook niet altijd nodig om achter belangrijke dingen te komen.

5) Het falen van "betrouwbare" websites. Nergens is eigenlijk iets te vinden over aften en omega-3. De website van de Harvard Medical School zegt zelfs dat meer dan de helft van alle personen wel een last heeft gehad van aften. Blijkbaar moet je er als je er last van hebt maar mee leren leven omdat het vaak voorkomt.

6) Het falen van de gezondheidszorg: om de een of andere reden heeft de gezondheidszorg tot nu toe nooit een relatie kunnen vinden tussen aften en omega-3. Het lijkt erop dat deze relatie er dus wel is. Ik heb zelfs nooit te horen gehad dat een omega-3 tekort de oorzaak zou *kunnen* zijn. Als aften inderdaad meestal/vaak ligt aan een omega-3 tekort is het hebben van aften een echt gezondheidsprobleem, en als het dus vaak voorkomt een gezondheidsprobleem onder een aanzienlijk deel van de bevolking.

Ik kan nog iets verder gaan op punt 6, ik doe wat aannames en het resultaat is dus waarschijnlijk te ver gezocht: Als een omega-3 tekort een belangrijke oorzaak is voor hartfalen, en een omega-3 terkort veroorzaakt bij bepaalde personen aften, zijn aften dan een waarschuwing voor een tekort aan bepaalde voedingstoffen die hartfalen kunnen veroorzaken?

Dus: aften? Probeer eens een tijd meer omega-3 in te nemen, dat is gezond!

woensdag 29 juli 2009

Slecht-slecht cholesterol, of goed-slecht cholesterol?

Deze keer een wat pittig stukje tekst...

Voordat ik de termen cholesterol, LDL, en HDL gebruik: LDL en HLD zijn andere dingen dan cholesterol. LDL en HDL zijn lipoproteines, eigenlijk een soort eiwitpakketjes die cholesterol door het lichaam vervoeren, van de lever naar verschillende delen van het lichaam en weer terug. Cholesterol is onder andere nodig om vitamine A, D, en E op te nemen, en om verschillende hormonen aan te maken. Triglycerides zijn hoofdbestandsdelen van olien en vetten.

We krijgen wel te horen dat cholesterol waarden belangrijk zijn. Dat een hoog HDL goed is, en dat LDL laag moet zijn, maar er zijn verschillende soorten LDL! Er is 'grote' LDL, en 'kleine' LDL (small-dense-LDL, of sdLDL, of LDL-III) (Zie ook http://www.pacbio.com/press/newsletter/sdldl.asp). Het type LDL (sdLDL) blijkt belangrijk te zijn in relatie tot hart- en vaatproblemen. Dit omdat sdLDL in de aderwand kan dringen doordat dit kleine deeltjes zijn, en bovendien omdat sdLDL sneller zal oxideren dan grote LDL. Hierover later meer.

Onderzoekers hebben 2 verschillende patronen beschreven m.b.t. de aanwezige hoeveelheden lipoproteines en triglycerides:
lipoproteine patroon A
veel grote LDL, hoge HDL en lage triglycerides.

lipoproteine patroon B
hoge sdLDL/LDL-III, meestal relatie met lage HDL en hoge triglycerides.

Beide patronen hebben dus een hoge LDL, alleen het type LDL is verschillend (grote LDL, tegen kleine sdLDL)

Er is een test uitgevoerd met 87 personen die 2 verschillende dieeten kregen:
Weinig vet: vet (24%), koolhydraten (56%)
Veel vet: vet (46%), koolhydraten (34%)

36 personen die lowfat gingen kregen patroon B (slecht). LDL ging wel omlaag, dus het makkelijk te onthouden regeltje "LDL moet Laag", klopt en dat lijkt dus gezond. Maar er is een verschuiving van groot, cholesterol dragend LDL, naar het kleine, cholesterol arme sdLDL. Dus met andere woorden, de LDL werd lager, niet omdag het totaal LDL delen omlaag ging (had gezond kunnen zijn), maar omdat LDL grootte omlaag ging en er meer sdLDL was (en dat is dus niet gezond).

Opm: mensen die al patroon B hebben kunnen wel echt minder totaal LDL delen krijgen door vet te minderen.

Verder is er onderzoek gedaan naar de inname van verzadigd vet en de verschillende soorten LDL. Hieruit blijkt dat meer verzadigd vet zorgt voor meer grote LDL en minder kleine LDL. Er is ook een invloed op HDL, het goede 'cholesterol'. De grootste HDL deeltjes (HDL2b) zijn het sterkst verantwoordelijk voor de positieve effecten van HDL. En juist het aantal van deze deeltjes worden verlaagd als er een overstap gemaakt wordt naar het laag-vet dieet. Het binnenkrijgen van verzadigd vet en omega-3 vetten zorgt voor een verhoging van het gezonde HDL!

Dus,

In tegenstelling tot het simpele idee dat minder verzadigd vet LDL verlaagd (en dus de kans op hartfalen), hebben totaal vet en verzadigd vet een meer complexe invloed op de liptides in het bloed. Het totale effect is nog niet geheel duidelijkm maar er is wel een associatie met een lagere kans op hartfalen. sdLDL (slecht-slecht-cholesterol) wordt verhoogd na verlaging van vet, en verhoging van koolhydraten (zoals in tarwe, granen en suiker). Zijn de problemen die we in het bloed zien (laag HDL, hoog sdLDL, hoge triglycerides) het gevolg van granen en suiker? Volgende week meer over oxidatie van vetten, en hoe je hiermee rekening kunt houden met je voeding.

Vetten eten, met enige mate, dat is gezond!

Origineel:

dinsdag 30 juni 2009

Hartklachten: omega-3 vetten, omega-6 vetten, en andere vetten

Ik begin meteen kort met een van de dingen waar ik afgelopen tijd het meeste over heb gelezen: omega-3 vetten. Je hoort het de laatste tijd wel vaker: goed voor het hart, goed voor de hersenen. Maar hoezo dan? Ik begin gewoon met een lijstje beweringen, die ik verder zal toelichten.
  1. Hartfalen wordt niet veroorzaakt door verzadigd ('verkeerd') vet.
  2. Hartfalen wordt veroorzaakt door te veel omega-6 (in verhouding met omega-3).
  3. Cholesterol is nuttig, ben niet bang om eieren en vlees te eten.
Vet is niet slecht, je hebt het nodig om vitamines op te nemen, je hersenen bestaan voor een groot deel uit vet en cholesterol. We hebben van nature altijd al (dierlijk) verzadigd vet gegeten, dus ons lichaam is hierop gebouwd. Een hartaanval door te veel vet? Een hartaanval krijg je niet door teveel vet of cholesterol. Maar waarom vinden ze dan altijd cholesterol op de wanden van die aderen? Omdat bijna iedereen tegenwoordig te veel omega-6 binnen krijgt in relatie tot omega-3. Omega-3 remt ontstekingen, omega-6 veroorzaakt ontstekingen (is ook wel eens tijdelijk nodig als afweermechanisme, maar niet als langdurig continu proces). Als de verhouding tussen die 2 goed is is er geen probleem, maar teveel omega-6 t.o.v. omega-3 en je krijgt ontstekingen, ook in je aders. Om dit te repareren gebruikt je lichaam cholesterol om 'de boel af te plakken'. Na een tijdje zit de boel verstopt en grosgezegd: je heb meer kans om dood te gaan. Maar dat ligt niet aan het cholesterol, maar aan de ontsteking omdat je verhouding omega3/6 niet goed was! (Op cholesterol, LDL en HDL kom ik later nog een keer terug)

Dit zou ideaal ongeveer 1:2 moeten zijn (omega3:omega6), sommige onderzoekers zeggen 1:1 andere zeggen 1:4. Maar waarom krijgen we dan te veel omega-6 en/of te weinig omega-3 binnen? Omdat omega-3 vroeger in koeien en kippen zat omdat ze gras aten, waar omega-3 in zit. Maar nu staan die beesten de hele dag binnen en krijgen ze graan, waar omega-6 in zit. Dus zit er minder/geen omega-3 in deze dieren en dus ook de producten die wij er van namen zoals eieren en vlees. Nog langer geleden aten we ook veel vette vis met omega-3, als je zelf wat wil zoeken, zoek dan op aquatic ape, of wateraap theorie.

Om het allemaal dan wat erger te maken is iedereen bang gemaakt voor verzadigde vetten en cholesterol. Ze zagen cholesterol in de aders en na onderzoek met dieren gingen dieren gevoerd met extra cholesterol eerder dood dan dieren die normaal eten kregen. Wat voor dieren zijn bij dat onderzoek gebruikt? Konijnen!!! En die zijn inderdaad niet gebouwd op het verwerken van cholesterol, zoals wij dat wel zijn, en die gaan dus dood... Maarja, als je van normale boter af moet (wat een mooie 1:1 verhouding omega-3/6 heeft! Dus eigenlijk is dat helemaal niet schadelijk, al krijgen we tegenwoordig iets anders te horen) dan moet je wel iets anders.

Onverzadigde vetten dus. Da's dat spul wat snel kan oxideren (niet geschikt om lang te verhitten) (blijft ook minder lang goed dan normale boter en ossewit e.d.). Oxidering zorgt voor vrije radicalen, en die voor veroudering zouden zorgen, en ontstekingen. Maar ook: de meeste plantaardige olieen (maisolie, zonnebloemolie, arachideolie) hebben nogal foute verhoudingen omega-3/6 (30-80% omega-6, geen omega-3), en (b)lijken dus wel voor hart/ader aandoeningen te zorgen. Dat is dus het spul wat je in je 'gezonde' frituurolie, margarine/halvarines terug kunt vinden (en in veel koekjes e.d.). En halvarine met omega-3 dan? Becel omega-3 plus heeft 3.75g omega-3 tegen 16.3 g omega-6. Dat is bijna 1:4.5. Inderdaad beter dan 'kale' zonnebloemolie, maar bij standaard olijfolie zit je ongeveer al op die verhouding van nature. Dus waarom een of ander fabrieksproduct gebruiken dat vloeibare plantaardige olie omgezet heeft in iets harders, smeerbaarders? Logisch ook dat olijfolie wel goede verhoudingen heeft, want we kunnen al duizenden jaren olie uit olijven halen, dus dat kan het lichaam verwerken omdat het daar al duizenden jaren aan gewend is, maar uit zonnebloempitten en pindas persen we nog niet zo lang omdat dat veel moeilijker is en je er dus zware mechanische- of zelfs chemische persen nodig hebt, dus nu zie je ook dat dat mis gaat. Niet gezond...

Zie hier de grafieken met vetten vanaf 1909, gaan we dood aan dierlijk vet?
3 grafieken van Amerikaanse cijfers: consumptie van dierlijk vet, consumptie van plantaardig vet (hier alleen corn/maisolie), en doden als gevolg van hartfalen.






En wij moeten geloven dat hartklachten worden veroorzaakt door dierlijk verzadigd vet? Nee dus. De link tussen sterfte door hartfalen en plantaardig vet is ook niet 100% 1-op-1, maar afgelopen decennia hebben we wel meer lastige dingen in ons dieet geintroduceerd.

Later weer meer!

Omega-3, dat is gezond!

Introductie

Wat is gezond, wat is ongezond? Vet, cholesterol, suiker, vitamines, yoghurt, omega-3? Wat zegt de huisarts, wat hebben onderzoekers gevonden?

Al maanden lees ik boeken en sites van verschillende onderzoekers en geïntereseerde copnsumenten en merk dat veel van deze informatie moeilijk beschikbaar is in het Nederlands. Daarom: elke week nieuwe artikelen die van verschillende Engelstalige bronnen komen, maar dan nu in het Nederlands.