vrijdag 19 maart 2010

Gezonde wintersport!

Net een klein weekje terug van een week wintersport. En afgevallen van al dat sportieve gedrag? Nee, wat aangekomen zelfs. En dat was ook te verwachten: ontbijt met croissants, stokbrood, zoetigheid. Overdag regelmatig wat cola of een biertje drinken, met in de middag weer iets met brood of een frietje. De avonden weer wat bier erbij en een bord pasta. Niet dat het niet lekker was hoor, net wakker worden terwijl 't vroeg-opstaande zonnetje in huis net van de bakker komt met de croissants en wat stokbrood in d'r handen, en even later met z'n allemaal lekker aan tafel zitten, koppie thee, vruchtensap, en dan het spul vers van de bakker met wat chocopasta volsmeren en lekker rustig van alle heerlijkheid genieten.

Iedereen had ook wel wat last van een opgeblazen gevoel, en voor een toilet bezoek ff waarschuwen of iemand misschien vooraf de ruimte wil gebruiken voor een kleine boodschap omdat de grote boodschap meestal een paar minuten daarna nog steeds met de ogen dicht te herkennen was ;-)

Afvallen, nee dus. Maar gezond, dat kan bijna niet anders! Wel flink wat uren per dag buitengeweest, dat voelt echt erg goed! I.p.v. de hele dag binnen grotendeels op een stoel 'gerecycelde' lucht zitten inademen heerlijk in de bergen. Soms zo ijzig koud dat je de ijskoude lucht in je neus voelt snijden terwijl je in een stoeltjes lift zit en dus geen kant op kunt op even te schuilen. Wat later lekker in een t-shirt boven de bewolking, uit de wind, vol in de zon onderuit, en weer wat later weer met tientallen kilometers per uur naar beneden en door de tranen heen, die door de wind gewoon bijna uit m'n ogen getrokken worden, proberen te blijven zien waar ik heen wil skieeen.

Voel me op dat soort momenten helemaal top. Eigenlijk is het gewoon rust, geen stress in de kop met "ik moet nog dit en dat van die voor die omdat...", maar gewoon lekker in een stoeltjeslift, rondkijken naar sneeuw in de verte die zo zacht lijkt dat je de heuvels kunt aaien als je hele grote handen zou hebben, frisse wind in 't gezicht, verder bijna geen geluid. Op een berg in een soort mist staan en dan opeens zien dat de zon in je rug hier een daar blijkbaar toevallig net zo op zo'n mistig sneeuwkristalletje schijnt zodat het lijkt dat iemand hele kleine fijne glitters zachtjes door de lucht blaast.

En al deze rust natuurlijk wel afgewisseld met een gezondere dosis korte stress van (bijna) onderuit gaan, of eigenlijk voor een mens veel te hard zonder airbags of andere handige uitvindingen naar beneden glijden. Gezond? Nou ja, zolang je niet echt hard onderuit gaat niets mis mee volgens mij. En dan op het eind van de middag op een stoel ploffen en dan af en toe helemaal de ogen uit je hoofd lachen om iets wat iemand verteld, gewoon de mooie combinatie van humor, ontspanning, vermoeidheid en wat resten adrenaline.

Uiteindelijk dus leren skieeen (yay, weer eens iets nuttigs geleerd!), lekker actief bezig geweest, frisse lucht op kunnen snuiven, de zon op de kop gehad. Als bewijs en herinnering van gedane arbeid wat blauwe plekken en een bruine kop! 'k Had 'r niets van willen missen!

Daarna, deze week ook nog wat doorgeschoten met wat te veel van het 'slechte': bier, chocolademelk, toch nog een keer frietjes gehaald, paar bolussen en worstebroodjes. The Horror!

Maar net zoals de sneeuw gewoon wegsmelt zonder dat de zon daar richting de lente extra moeite voor moet doen ga ik ook weer rustig terug naar m'n eten en drinken op de wat gezondere manier. Weer wat minder bier, geen tot minimaal aan de graanproducten of zetmeel, en weg met de suiker. Gewoon echt eten. Eten als ik honger lijk te hebben/krijgen, niet per-se uit gewoonte van de klok. Kom maar weer op met het vlees, wat groente, wat yoghurt en af en toe een stukje fruit, dan zit ik zo weer dichter bij de 65 dan de 70!

Vakantie, heerlijk om eens wat anders te doen, aan wat anders te denken, en wat regels te overtreden!

donderdag 18 maart 2010

Waarom geen margarine of zonnebloemolie?

Waarom geen margarine of zonnebloemolie?

Dat zouden toch gezonde varianten zijn op (room)boter enzo?

Nou nee...

Maar boter en dierlijke vetten zorgen toch voor hartproblemen, en dat gevaar heb je bij plantaardige vetten toch niet?

Nou nee...

Maar plantaardige vetten zijn toch onverzadigd (en "Oke"), en dierlijke vetten zijn toch verzadigd (en "VERkeerd")?

Nou nee...

Hoe zit het dan?

Het hele idee, dat niet klopt, dat verzadigde vetten en cholesterol verkeerd zouden zijn en onverzadigde vetten oke zouden zijn komt door een onderzoek van Ancel Keys. Die heeft dieren verzadigd vet en cholesterol gevoerd en bekeken wat het gevolg was. Het gevolg was inderdaad dat de dieren problemen kregen met het cholesterol in hun bloed, en daarbij ook problemen met het hart... Zielig he... Maar zijn proefdieren waren konijnen (en dan blijft het zielig, of misschien is het extra zielig voor onze pluizige vrienden.) Maar konijnen eten van nature niet veel cholesterol of verzadigd vet, daarom kunnen ze er niet goed tegen. Elke diersoort heeft z'n eigen eetgewoonten en is de hele spijsvertering en het metabolisme (hoe gaat je lichaam om met alle voedingsstoffen en energie) daar in de loop van tienduizenden jaren op aangepast. Zo zijn konijnen niet echt 'gebouwd' op het verwerken van grotere hoeveelheden vet en cholesterol omdat dat nu eenmaal de afgelopen 100.000 jaar niet echt voorkwam in hun eetgewoonte. Voer deze beestjes iets wat ze van nature niet eten, en loop de kans dat er iets misgaat.

Maar mensen eten van nature wel verzadigd vet en cholesterol. Door evolutie hebben we grotere hersenen gekregen die enorm veel energie verbruiken. Dit was mogelijk omdat we ook veel energie tot ons konden nemen in de vorm van vet. Als je energie alleen uit planten moet halen dan ben je de hele dag bezig om eten te zoeken, te eten, te verteren om aan je energiebehoefte te voldoen. Door te jagen en dieren te eten kun je in veel minder tijd je energie binnenkrijgen. En het klopt dat de dieren die we vroeger aten minder vet waren dan bijvoorbeeld het varkensvlees wat we nu bij een slager kunnnen krijgen, maar vroeger aten we ook niet alleen het vlees en spieren van een dier. Het orgaanvlees was favoriet, net zoals de hersenen en het merg uit de botten die veel vet bevatten. Leuk, doch wat onsmakelijk uitziend filmpje van 2 meisjes die helemaal gek zijn op beenmerg: http://www.youtube.com/watch?v=Jq7t03_MDHo ) Een cholesterol kregen we ook altijd al binnen, via het vlees, en via het eten van eieren, waar vrij veel cholesterol in de dooier zit. Cholesterol uit de voeding heeft maar een hele kleine invloed op het 'cholesterol' in je bloed, en cholesterol is nodig om je hersenen goed te laten werken en om allerlei hormonen zoals geslachtshormonen aan te maken. Cholesterol-transport en vetten in je bloed zijn veel meer afhankelijk van suikers en koolhydraten (frisdrank, brood, pasta, e.d.)
(Zie ook http://datisgezond.blogspot.com/2010/02/waarom-liever-geen-suikerfructose.html )

Wat veroorzaakt dan wel hartklachten?
(Zie ook:
http://datisgezond.blogspot.com/2009/06/hartklachten-omega-3-vetten-omega-6.html )

'Dichtgeslipte' aderen zijn vaak verkalkt, door geoxideerde cholesterol, doordat je te veel sdLDL hebt doordat je te veel koolhydraten binnen hebt gekregen, en doordat aderwanden chronisch ontstoken zijn geraakt door te veel omega-6 vetten.

Een hoge sdLDL krijg je door het eten van te veel suiker en (geraffineerde) koolhydraten (brood, pasta, granenrepen e.d., en fruit als je dat in echt grote hoeveelheden eet, of in kleinere hoeveelheden drinkt)

Teveel omega-6, hoe kan dat dan?

Nou het gaat om de verhouding tussen omega-3 en omega-6 vetten. Het zijn allebei onverzadige vetten, maar de ene (omega-3) is ontsteking remmend, en de andere (omega-6) is ontstekingsbevorderend. Je hebt beide nodig, in ongeveer dezelfde verhouding 1-op-1. Soms is een lokale ontsteking nodig als afweermechanime tegen bacterieen e.d. en als dit opgelost is moet de ontsteking weer verdwijnen. In de dingen die we altijd gegeten hebben kwamen ze ook ongeveer in die verhouding van 1:1 voor over het totale dieet. Maar tegenwoordig zijn er 2 problemen met die omega-3 en omega-6 verhouding in ons voedsel:

1) Ancel Keys heeft ooit geroepen dat Onverzadigd=Ok, en VERzadigd=VERkeerd. Voor konijnen blijkt dat waar te zijn maar voor mensen is verzadigd geen probleem, het probleem is dat als je te veel omega-6 binnenkrijgt en te weinig omega-3 dat je constante sluimerende ontstekingsreactie in je lichaam krijgt waardoor je o.a. hartklachten kunt ontwikkelen.

En waarom hebben we nu dan zoveel omega-6 in onze voeding? Omdat al het verzadigde vet 'verbannen' was, moest er wel een, onverzadigde, vervanger komen, dat waren dus plantaardige vetten. Vetten die we van nature helemaal niet in grote hoeveelheden eten, van bijvoorbeeld pindas en zonnebloemen. Niet dat het eten van pindas en zonnebloempitten nu zo rampzalig zou zijn, maar door puur het vet van deze plantaardige producten te gebruiken gaat het wel mis, o.a. omdat het omega-6 gehalte van deze olieen veel te hoog is, wordt het totaal aan omega-6 ook veel te hoog, zonder dat het omega-3 ook verhoogd wordt (door bijvoorbeeld ook erg veel zalm of andere omega-3 vis te eten). Hierdoor krijg je dus meer omega-6 binnen en zal je lichaam continu overal sluimerende ontstekingsreacties vertonen, o.a. in de aderen, waardoor cholesterol afzetting op zal treden, nog steeds ontstekingen, nog meer afzetting, 'dichtslibben' van de aderen, zuurstoftekort in het hart, en de rest snap je dan wel...

Gebruik dus geen plantaardige bak en braadproducten, maar liever gewoon (room)boter, reuzel, ossewit frituurvet e.d. Nog beter is palm- of kokosolie (ook verzadigd vet, maar dan ook nog eens een variant die heel makkelijk door het lichaam te verwerken is).

Ook hier kun je weer denken aan hoe we duizenden jaren gelegen gegeten hebben. We konden toen helemaal geen olie uit zonnepitten of pindas persen. Olie uit olijven halen, daar is geen chemisch proces voor nodig, dan kunnen we al heel lang, en olijfolie is dan ook prima te gebruiken in de keuken, bij voorkeur niet op hoge temperaturen. Olijfolie heeft dan ook maar weinig omega-6!

2) Vlees, eieren
Niets mis met vlees, van nature. Maar nature aten onze koeien gras, en pikten de kippen ook buiten in het gras en pikten af en toe een beestje op. Tegenwoordig zit bijna alles opgesloten, en krijgen de dieren graan te eten (wat ze van nature ook helemaal weer niet doen!!!). Daardoor krijgen ze een omega-3 tekort, en daardoor krijgen wij ook weer een omega-3 tekort. Bij voorkeur dus grasgevoerd vlees, en 'omega-3' eieren van buitenscharrelkippen (die meergranen eieren zijn onzin, niets gezonds aan meergranen), maar het omega-6 probleem van het vlees is veel minder erg dan de omega-6 ramp van plantaardige vetten!

Dus:
Eet wat in de natuur ook (redelijk) normaal is. Dieren, dierlijk vet, planten, wat olijfolie, maar geen frankenstein-fabrieksolie uit pindas of zonnebloempitten.

Extra: bij sommige mensen lijken de blaren, of aften, en de mond een gevolg van een omega-3 : omega-6 probleem. Lees ook: http://datisgezond.blogspot.com/2009/08/aften-voorkomen-of-genezen-door-omega-3.html

Roomboter, dat is gezond, en lekker!